เขื่อนอุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น

เขื่อนอุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น

ข้อมูลทั่วไป

ขอนแก่น นอกจากจะเป็นดินแดนแห่งศิลปะ การทอผ้าไหมพื้นเมือง "ซิ่น มัดหมี่" ที่งดงามลือชื่อแล้ว ยังมีแหล่งท่องเที่ยว ทางประวัติศาสตร์ โบราณคดี และแหล่งท่องเที่ยว ตามธรรมชาติ ที่น่าสนใจ หลายแห่ง รวมทั้ง เขื่อนอุบลรัตน์ ซึ่งเป็นเขื่อนพลังน้ำ แห่งแรกของแผ่นดินที่ราบสูงแห่งนี้ เขื่อนอุบลรัตน์ เปรียบประดุจประทีปดวงแรกที่จุดความสว่างไสว ให้กับพื้นแผ่นดินที่ราบสูง แห่งนี้ ให้ก้าวไปสู่ทิศทาง ของการพัฒนา ที่เจริญทัดเทียม กับภาคอื่นๆ ของประเทศ และนอกเหนือจาก ประโยชน์ นานัปการแล้ว ความสวยงาม ของเขื่อนอุบลรัตน์ และทะเลสาบกว้างใหญ่ ที่โอบล้อมด้วยขุนเขา เป็นเสน่ห์ดึงดูด นักท่องเที่ยว ทั้งชาวไทย และชาวต่างประเทศ ให้แวะเวียนมาเยี่ยมชม อย่างไม่ขาดสาย การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ขอต้อนรับทุกท่านด้วยความยินดียิ่ง

การเดินทาง

การเดินทางไปชมเขื่อนไปได้ตามทางหลวงหมายเลข 2 (ขอนแก่น-อุดรธานี) ถึงหลักกิโลเมตรที่ 470-471 ซึ่งห่างจากขอนแก่น 26 กิโลเมตร จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าสู่เขื่อนอุบลรัตน์อีก 24 กิโลเมตร รวมระยะทาง ห่างจากตัวเมือง 50 กิโลเมตร

สิ่งอำนวยความสะดวก

เมื่อเดินทางถึงเขื่อนอุบลรัตน์ ท่านสามารถจะติดต่อสอบถามรายละเอียด เกี่ยวกับการเยี่ยมชมเขื่อน และสถานที่ต่างๆ ได้ที่เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์ ณ อาคารที่ทำการ เขื่อนอุบลรัตน์ โทร. (๐๔๓) ๒๒๔๑๓๑ ต่อ ๒๖๖ หากประสงค์จะพักแรม ติดต่อได้ที่ หน่วยที่ทำการบ้านรับรอง เขื่อนอุบลรัตน์ โทร.(๐๔๓) ๒๒๔๑๓๑ ต่อ ๒๖๗ หรือติดต่อสำรองที่พัก ล่วงหน้าได้ที่ การไฟฟ้าฝ่ายผลิต แห่งประเทศไทย โทร. ๔๓๖-๓๑๗๙

ลักษณะเขื่อน

เขื่อนอุบลรัตน์ หรือ ชาวเมืองเรียกกันว่า "เขื่อนพองหนีบ" สร้างปิดกั้นแม่น้ำพอง ที่อำเภออุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น เป็นเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำแห่งแรก ที่การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ได้สร้างขึ้นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และเป็นแห่งที่สองของประเทศไทย ที่ก่อสร้างเสร็จหลังเขื่อนภูมิพล ตัวเขื่อน เป็นเขื่อนหินถมแกนกลางเป็นดินเหนียว มีความยาว ๘๐๐ เมตร สูงจากพื้นท้องน้ำ ๓๒ เมตร ระดับสันเขื่อนอยู่ที่ ๑๘๕ เมตร (ระดับน้ำทะเลปานกลาง -รทก.) สันเขื่อนกว้าง ๖ เมตร ฐานเขื่อนกว้าง ๑๒๐ เมตร และที่ระดับเก็บกักปกติสูงสุด ๑๘๒ เมตร (รทก.) อ่างเก็บน้ำมีความจุทั้งหมด ๒,๕๕๙ ล้านลูกบาศก์เมตร มีน้ำไหลเข้าอ่างเฉลี่ยปีละประมาณ ๑,๗๕๐ ล้านลูกบาศก์เมตร ทางปีกขวาของตัวเขื่อนเป็นอาคารระบายน้ำล้น มีช่องระบายน้ำ ๔ ช่อง เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก สามารถระบายน้ำสูงสุดได้ วินาทีละ ๒,๕๐๐ ลูกบาศก์เมตร สำหรับอาคารโรงไฟฟ้า ตั้งอยู่ทางปีกซ้าย ของตัวเขื่อน ติดตั้งเครื่องกำเนิดไฟฟ้าขนาดกำลังผลิต ๘,๔๐๐ กิโลวัตต์ จำนวน ๓ เครื่อง รวมกำลังผลิตทั้งสิ้น ๒๕,๒๐๐ กิโลวัตต์ เขื่อนอุบลรัตน์ เริ่มงานก่อสร้างเมื่อปี ๒๕๐๗ และสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี ๒๕๐๙ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนิน พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าอุบลรัตน์ราชกัญญาฯ ไปทรงประกอบพิธีเปิดเขื่อนอุบลรัตน์ เมื่อวันที่ ๑๔ มีนาคม ๒๕๐๙ ต่อมาการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ได้ทำการปรับปรุงเขื่อนอุบลรัตน์ โดยเสริมสันเขื่อนให้สูงขึ้นไปอีก ๓.๑๐ เมตร จากระดับเดิม ๑๘๕ เมตร (รทก.) เป็นที่ระดับ ๑๘๘.๑๐ เมตร (รทก.) ความกว้างสันเขื่อนเท่าเดิม ส่วนฐานเขื่อนด้านท้าย ขยายออกจากเดิม ซึ่งกว้าง ๑๒๐ เมตร เป็น ๑๒๕ เมตร ได้เริ่มดำเนินการตั้งแต่ปลายปี ๒๕๒๗ และปรับปรุงเสร็จเรียบร้อยเมื่อต้นปี ๒๕๓๐ ประโยชน์หลังจากการปรับปรุง เขื่อนอุบลรัตน์ จะทำให้เขื่อนมีประสิทธิภาพในการบรรเทาอุทกภัยสูงขึ้น และยังเสริมความปลอดภัย ให้แก่ตัวเขื่อน ซึ่งจากการยกระดับ ของสันเขื่อน จะไม่มีผล ต่อระดับเก็บกักน้ำ ใช้เพื่อการชลประทาน และผลิตกระแสไฟฟ้าในระดับปกติ ทั้งยังไม่มีผลกระทบต่อประชาชนที่อยู่อาศัย บริเวณรอบอ่างเก็บน้ำอีกด้วย

ประโยชน์

เขื่อนอุบลรัตน์ เป็นเขื่อนอเนกประสงค์ ที่เอื้ออำนวยประโยชน์ ต่อประชาชน ในด้านต่างๆ ดังนี้ ด้านผลิตไฟฟ้า สามารถผลิตไฟฟ้าได้ปีละ ๖๕ ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง ด้านชลประทาน และการเกษตร น้ำที่ปล่อยผ่านการผลิตไฟฟ้าแล้ว จะส่งเข้าสู่ระบบ ชลประทาน ให้ประโยชน์ แก่พื้นที่เกษตรกรรม ที่จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดมหาสารคาม จำนวน ๓๐๐,๐๐๐ ไร่ ซึ่งสามารถจะเพาะปลูกได้ถึงปีละ ๒ ครั้ง อีกทั้งยัง ปลูกพืชในฤดูแล้งได้ด้วย ด้านการประมง อ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์ ปัจจุบันเป็นแหล่งประมงขนาดใหญ่ ที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ ทำรายได้ให้แก่ประชาชนในภูมิภาค นี้ในปีหนึ่งๆ เป็นจำนวนมาก ซึ่งช่วยยกระดับมาตรฐานการครองชีพ ของประชาชน ให้สูงขึ้น ด้านการบรรเทาอุทกภัย ตามปกติก่อนการสร้างเขื่อนน้ำ มักจะท่วมอย่างกะทันหันในฤดูฝน บริเวณแนวฝั่งลำน้ำพอง จนถึงแม่น้ำชี ทำความเสียหายให้แก่เรือกสวนไร่นา ของประชาชนมาก แต่ภายหลังก่อสร้างเขื่อนอุบลรัตน์แล้ว ได้ช่วยบรรเทาภาวะน้ำท่วม ให้ลดน้อยลง ด้านคมนาคม เขื่อนอุบลรัตน์ ยังเป็นเส้นทางคมนาคมทางน้ำที่สำคัญ ซึ่งประชาชนใช้เป็นเส้นทางสัญจรไปมาหาสู่กัน อย่างสะดวก และช่วยย่นระยะทาง ทั้งยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยว และพักผ่อนหย่อนใจของประชาชน ทั่วไป

สถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียง

ก่อนเดินทางเข้าเขื่อนอุบลรัตน์ ท่านสามารถจะแวะชม สถานที่ท่องเที่ยวตามรายทางที่น่าสนใจ ซึ่งมีทั้งสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ โบราณคดี และแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติ หลายแห่ง อาทิ พระธาตุขามแก่น วัดพระบาทภูพานคำ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติขอนแก่น บึงแก่นนคร อุทยานแห่งชาตภูเก้า - ภูพานคำ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ตลาดท่าปลาเขื่อนอุบลรัตน์ และอำเภอชนบท ซึ่งมีการทอไหมพื้นเมือง "ซิ่น มัดหมี่" ที่มีชื่อเสียงมาก พระธาตุขามแก่น เป็นโบราณสถานเก่าแก่ คู่บ้านคู่เมือง ของจังหวัดขอนแก่น ลักษณะเป็นเจดีย์ ที่สร้างครอบแก่นมะขาม ที่ตายแล้ว แต่กลับแตกกิ่งก้าน ขึ้นมาใหม่ ประมาณว่า สร้างขึ้นพร้อมกับ พระธาตุศรีสองรัก อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ จะมีงานฉลองทุกปี (ปัจจุบันนี้ จังหวัดขอนแก่น ได้อัญเชิญ พระธาตุขามแก่น มาเป็นตราสัญลักษณ์ขอจังหวัด) วัดพระบาทภูพานคำ ตั้งอยู่บนไหล่เขาภูพานคำ ติดกับเขื่อนอุบลรัตน์ มีพระพุทธรูป (หลวงพ่อพระใหญ่) สูงประมาณ ๑๔ เมตร ซึ่งประดิษฐาน อยู่บนยอดเขา "ภูพานคำ" มีบันไดนาคขึ้นไปหาองค์พระสูง ๑,๐๔๙ ขั้น นับว่าเป็นปูชนียสถาน - ปูชนียวัตถุ ที่สวยงาม ผู้ที่มาเที่ยว เขื่อนอุบลรัตน์ มักจะแวะนมัสการ เพื่อเป็นสิริมงคล พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติขอนแก่น เป็นพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ ประจำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นแหล่งรวมโบราณวัตถุ ล้ำค่า ที่ขุดได้จาก หน่วยศิลปกรที่ ๗ นำมาตั้งแสดงให้ชม เช่น โบราณวัตถุที่บ้านเชียง ใบเสมา จำหลัก จากเมืองฟ้าแดดสูงยาง จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นต้น บึงแก่นนคร เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ย่านชุมชน ในเมือง ทำให้เกิดความสง่างาม ประดับตัวเมือง และเป็นแหล่งสนับสนุนกิจการ ท่องเที่ยว ให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ เป็นสถานที่ เพิ่งได้รับการสถาปนา ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ อยู่ห่างจากเขื่อนอุบลรัตน์เพียง ๕ กิโลเมตร บรรยากาศ ร่มรื่นไปด้วยแมกไม้ มีทั้งชายเขาสูงชัน และเรียบริมฝั่ง อ่างเก็บน้ำ เขื่อนอุบลรัตน์ เหมาะสำหรับ เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นมหาวิทยาลัย ประจำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตั้งอยู่ในพื้นที่อันกว้างขวาง กว่า ๕,๐๐๐ ไร่ อยู่ห่างจาก ตัวเมืองขอนแก่น ๔ กิโลเมตร ตลาดท่าปลาเขื่อนอุบลรัตน์ จากสันเขื่อนเรียบไปตามไหล่เขา ภูพานคำ ทางปีกขวา ของอ่างเก็บน้ำ เขื่อนอุบลรัตน์ ประมาณ ๕ กิโลเมตร ตั้งแต่เวลา ๐๖.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. จะมีชาวประมงจับปลา จากอ่างเก็บน้ำ แล่นเรือเข้าเที่ยวฝั่ง เพื่อนำปลามาจำหน่าย อำเภอชนบท แยกจากทางหลวงหมายเลข ๒ ตรงหลักกิโลเมตรที่ ๓๙๙ ตรงข้ามกับอำเภอบ้านไผ่ เข้าไปอีก ๑๑ กิโลเมตร มีการทอผ้าไหมพื้นเมือง "ซิ่น มัดหมี่" ผ้าไหมอำเภอชนบท มีชื่อเสียงมาก นักท่องเที่ยวที่เดินทางผ่าน มักจะแวะเข้าไปชม และซื้อกันอยู่เสมอ